Pogranicza Europy Środkowo-Wschodniej to miejsca o wyjątkowo złożonej historii, naznaczonej zmianami granic czy przymusowymi przesiedleniami po II wojnie światowej. Projekt badawczo-edukacyjny „In Between”, organizowany przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność (ENRS) we współpracy z partnerami lokalnymi, stawia sobie za cel odkrywanie dziedzictwa kulturowego i historii takich właśnie regionów. W ramach tegorocznej, dziewiątej już edycji, grupa studentek i studentów odwiedziła Mazury, gdzie zajęła się tematyką niemiecko-polskiego sąsiedztwa sprzed ponad osiemdziesięciu lat. Wyniki swych badań młodzież zaprezentowała w formie popularnonaukowego podcastu pt.: „Mazury – gdzieś pomiędzy”.
Dlaczego można mówić o Mazurach jako o rejonie pogranicza? Jak kształtowała się tożsamość tych terenów? Kim są ich dawni i obecni mieszkańcy? I czy w krajobrazie tego turystycznego regionu wciąż można dostrzec ślady jego skomplikowanej przeszłości? W poszukiwaniu odpowiedzi na te pytania członkowie podróży studyjnej odwiedzili Pisz, Mikołajki, Kadzidłowo, Ełk i Ogródek, gdzie rozmawiali ze świadkami historii, aktywistami i przedstawicielami instytucji zajmującymi się historią lokalną. Rezultatem ich pracy jest audio-dokument “Mazury – gdzieś pomiędzy”, w którym uczestnicy i uczestniczki zastanawiają się, na ile Mazury noszą w sobie ślady pogranicza, którym były przez setki lat. Swoją opowieść rozpoczynają od plebiscytu z 1920 roku, który odbył się w czasie, gdy region stanowił jeszcze część Prus Wschodnich, a następnie śledzą losy mieszkańców regionu aż do czasów współczesnych.
Podcast można znaleźć na platformach:
Simplecast
Spotify
Nagranie zawiera fragmenty wywiadów z: Dietmarem Serafinem, dr. Piotrem Szatkowskim, Michałem Misztalem (Muzeum Michała Kajki w Ogródku), dr. Rafałem Żytyńcem i Jakubem Knyżewskim (Muzeum Historyczne w Ełku), pastorem Dariuszem Zuberem, Karoliną Puzio i Katarzyną Jankowską (Fundacja hydro-polis), Rafałem Kubackim i Markiem Łachaczem (Stowarzyszenie Sadyba), dr. Anetą Karwowską a także pracownikami Muzeum Ziemi Piskiej w Piszu, przedstawicielami i przedstawicielkami Ziomkostwa Prusy Wschodnie (Landsmannschaft Ostpreußen e.V.), oraz ze świadkami historii: Henrykiem Borowskim i rozmówczynią, która pragnęła zachować anonimowość.
Program został zrealizowany przy współpracy z partnerami lokalnymi: Instytutem Północnym im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Muzeum Historycznym w Ełku, Muzeum Michała Kajki w Ogródku oraz ze Stowarzyszeniem Ziem Zachodnich i Północnych.
Organizatorem projektu „In Between?” jest Europejska Sieć Pamięć i Solidarność. Od 2016 r. uczestnicy projektu odwiedzili już 26 regionów w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowej. W 2018 r. „In Between?” otrzymał specjalne wyróżnienie podczas Europa Nostra Awards. Więcej informacji o poprzednich edycjach można znaleźć na stronie enrs.eu/inbetween. Szczegółowe informacje o tegorocznej edycji: enrs.eu/edition/inbetween2024.
Europejska Sieć Pamięć i Solidarność jest międzynarodowym przedsięwzięciem, które ma na celu badanie, dokumentowanie oraz upowszechnianie wiedzy na temat historii Europy XX wieku i sposobów jej upamiętniania ze szczególnym uwzględnieniem okresu dyktatur, wojen i społecznego sprzeciwu wobec zniewolenia. Członkami Sieci są: Niemcy, Polska, Rumunia, Słowacja i Węgry, a w jej gremiach doradczych zasiadają ponadto przedstawiciele Albanii, Austrii, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy i Gruzji www.enrs.eu.
Zdjęcia dzięki uprzejmości: Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność | Jan Prosiński
